کد مطلب:31374 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اعتقادات

روشن است نظام آفرينش يك نظام قانونمند است; مثلاً بلاياي طبيعي مانند سيل، زلزله و... يا رخدادهاي روزانه معلول يك سري پيشنيازها هستند كه بدون دليل به وجود نميآيند. آيا ارادة خداوند در اين مسير چگونه تحقق مييابد. مثلاً اگر زلزلهاي اتفاق بيافتد معلول قوانين طبيعي است يا ارادة خداوند؟

حوادث ناگواري (مثل: زلزله، سيل و...) كه در جهان طبيعت روي ميدهد، چند گونه و به خاطر چند امر است:

الف) مصايب خود ساخته:

برخي بلاها به دست خود انسان ساخته ميشود; به عبارت ديگر، اين حوادثِ دردناك از نوع طبيعي است كه پروردة دست خود انسانهاست. اگر در شهري زلزله ميآيد و از بخشهاي مستضعفنشين، هزاران قرباني ميگيرد، اگر يك بيماري فراگيرد يا قحط سالي همه گير، تنها از افراد بينوا و از پا افتاده قرباني ميگيرد، بر اثر عملكرد خود انسان، تحث تأثير عوامل اجتماعي از جمله زورگويي ستمگران يا عمل نكردن به دستورات ديني مبني بر بهرهگيري صحيح از طبيعت، نظم، تعهد و... است.

اگر افراد محروم همچون ثروتمندان از خانههاي مقاوم در برابر حوادث برخوردار بودند و خانهها را طوري نميساختند كه با مختصر حركتي در هم فرو ريزد، اين چنين نميشد در اينگونه بلايا كافر و مؤمن يكسان تلقي ميشود; بنابراين، طبق نظام علت و معلول كه بر عالم حاكم است، هر كس زمينههاي لازم براي رويارويي با حوادث طبيعي (مثلاً زلزله براي كساني كه روي خط زلزله زندگي ميكنند) را فراهم نكند، آسيبپذير خواهد بود.

قرآن كريم ميفرمايد: إِنَّ اللَّهَ لاَيَظْـلِمُ النَّاسَ شَيْ ?‹ًا وَ لَـَكِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ يَظْـلِمُون;(يونس،44) خداوند هيچ بر مردم ستم نميكند; ولي اين مردمند كه بر خويشتن ستم ميكنند.

ب) عاملي براي بازگشت:

گاهي حوادث ناخوشايند و ناگوار در زندگي انسانها رخ ميدهد تا عاملي براي بازگشت و سازندة روح آنان باشد. غرور و غفلت و خوابزدگي، مسلماً از موانع تكامل معنوي و سعادت انسان است و براي دگرگون ساختن اين وضعِ نابسامان و جايگزين كردن ياد خدا به جاي فراموشيها، وجود حوادث غيرمترقبه كه با فراز و نشيب خويش، زندگي آرام را از انسان سلب ميكند، بسيار راهگشاست.

قرآن كريم ميفرمايد:

فَأَخَذْنَـَهُم بِالْبَأْسَآءِ وَالضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ; (انعام، 42) و ما آنها را به حوادث غمانگيز و رنجها گرفتار ساختيم، شايد به درگاه خدا روي آورند.

ج) كفارة گناهان:

گاهي خداي متعال براي از بين بردن آثار گناهان، برخي بلاها و مصيبتها را متوجه انسانها ميكند تا به لطف و كرمش بخشي از گناهان برخي گنهكاران را در دنيا بشويد تا پس از مرگ، گرفتار عذابهاي دردناك نشوند.

د) امتحان:

برخي بلاها براي آزمايش كردن مردم رخ ميدهد; چرا كه يكي از سنتهاي الهي است و به هيچ وجه تعطيل بردار نيست. در قرآن چنين آمده است:

وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الاْ ?َمْوَ َلِ وَ الاْ ?َنفُسِ وَ الثَّمَرَ َتِ وَبَشِّرِ الصَّـَبِرِينَ; (بقره، 155) و قطعاً شما را به چيزي ]از قبيل[ ترس و گرسنگي و كاهشي در اموال و جانها و محصولات ميآزماييم و مژده باد شكيبايان را.

'û) برخي بلاها بر اثر گناه و خلافكاري پيش ميآيد و آثار وضعي عمل انسان است. اين نوع بلاها نيز زاييدة انديشه و عمل خود انسان است.

قرآن كريم ميفرمايد:

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَيََّ ءَامَنُواْ وَاتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَيْهِم بَرَكَـَتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالأَْ رْضِ وَلَـَكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذْنَـَهُم بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُون;(اعراف، 96) اگر مردمي كه در شهرها و آباديها زندگي ميكنند، ايمان آورند و تقوا پيشه كنند، درهاي بركات آسمان و زمين را به روي آنها ميگشاييم ولي آنها آيات ما را تكذيب كردند ما هم آنها را به مجازات اعمالشان گرفتيم.

با توجه به آنچه بيان شد ميتوان دريافت كه به حوادثي از قبيل سيل از زاويههاي گوناگوني ميتوان نگريست; ممكن است زاييدة عملكرد خود انسان باشد (مثلاً به خاطر بهرهمندي نادرست از طبيعت) امكان دارد، يا براي امتحان، يا كيفر، يا عاملي براي توجه به خداي جهانآفرين و يا... باشد.

هر يك از عوامل پيدايش حوادث در نظام آفرينش، بدون ارادة خداوند، امكان ندارد. ولكن، بايد دقت كرد كه ارادة خداوند، در نظام تكوين، به اين تعلق گرفته است كه بدون علت حادثهاي پيش نيايد; و دربارة انسان به اين تعلق گرفته است كه اعمال او بدون ارتباط با نظام تكوين نباشد; همانطور كه نظام تكوين بيارتباط با انسان نيست; و...